Kant: AA I, PRINCIPIORUM PRIMORUM COGNITIONIS ... , Seite 400

      
           
 

Zeile:

 

Text (Kant):

 

 

 

  
  01 de actionibus, quas ut perpetrent, iam inde usqü a mundi satu atqü ortu      
  02 cautum est?      
           
  03
Confutatio dubiorum.
     
           
  04 Quando necessitatem hypotheticam, in specie moralem, distinguimus ab      
  05 absoluta, non hic de vi atqü efficacia necessitatis agitur, utrum nempe res alterutro      
  06 casu magis vel minus sit necessaria, sed de principio necessitante      
  07 quästio est, unde nempe res sit necessaria. Equidem lubens concedo, hic nonnullos      
  08 philosophiä Wolffianä sectatores quodammodo a veri sensu deflectere,      
  09 ut, quod per rationum semet hypothetice determinantum catenam positum est,      
  10 adhuc a necessitate completa remotum aliquantulum sibi persuadeant, quia ab      
  11 soluta caret necessitate. Ego vero in hisce illustri antagonistä assentior, decantatam      
  12 omnium ore distinctionem vim necessitatis atqü certitudinem determinationis      
  13 parum elevare. Qümadmodum enim vero nihil verius et certo      
  14 nihil certius, sic nec determinato quicquam determinatius concipi potest. Eventus      
  15 mundani ita certo determinati sunt, ut präscientia divina falli nescia pari      
  16 certitudine et eorum futuritionem et oppositi impossibilitatem nexu rationum      
  17 conformiter perspiciat, ac si absoluto eorum conceptu oppositum excluderetur.      
  18 Hic vero, non quantopere, sed unde necessaria sit contingentium futuritio, cardo      
  19 est quästionis. Actum creationis mundi in Deo non ambiguum, sed ita certo      
  20 determinatum esse, ut oppositum Deo indignum, h. e. competere plane non      
  21 possit, quis est qui dubitet? Nihilo tamen secius libera est actio, quia iis rationibus      
  22 determinatur, quä motiva intelligentiä suä infinitä, quatenus voluntatem      
  23 certo certius inclinant, includunt, non a cäca quadam naturä efficacia      
  24 proficiscuntur. Ita etiam in actionibus hominum liberis, quatenus spectantur      
  25 ut determinatä, oppositum excluditur quidem, sed non excluditur rationibus      
  26 extra subiecti appetitum et spontaneas inclinationes positis, quasi homo vel      
  27 invitus inevitabili quadam necessitate ad patrandas actiones adigeretur; sed in      
  28 ipsa volitionum appetituumqü propensione, quatenus allectamentis repräsentationum      
  29 lubenter obtemperat, nexu, certissimo illo quidem, at voluntario,      
  30 actiones stabili lege determinantur. Quod actiones physicas et libertate morali      
  31 gaudentes intercedit discrimen, non nexus atqü certitudinis differentia absolvitur,      
  32 quasi hä solä ancipiti futuritione laborantes rationumqü colligatione      
  33 exemptä vaga et ambigua oriundi ratione frürentur; hoc enim pacto parum      
  34 commendabiles forent entium intelligentium prärogativis. Verum modus, quo      
  35 certitudo earum rationibus suis determinatur, omnem paginam facit ad libertatis      
  36 notam tündam; nempe nonnisi per motiva intellectus voluntati applicata eliciuntur,      
  37 cum contra ea in brutis s. physico-mechanicis actionibus omnia sollicitationibus      
  38 et impulsibus externis conformiter, absqü ulla arbitrii spontanea      
  39 inclinatione, necessitentur. Potestatem quidem actionis patrandä ad utramvis      
           
     

[ Seite 399 ] [ Seite 401 ] [ Inhaltsverzeichnis ]