METAPHYSICA ALEXANDRI GOTTLIEB BAUMGARTEN

PROFESSORIS PHILOSOPHIAE. EDITIO IIII.

HALAE MAGDEBURGICAE. IMPENSIS CAROL. HERMAN. HEMMERDE

1757.

AUDITORI BENEVOLO.

    Quem enim potius, quam TE, compellarem, dum ad paginas TIBI paene dixerim soli conscriptas more consueto praefandum est? Non est, TIBI cur excusem prodire denuo metaphysica, post infinitum numerum simili titulo notatorum, in quo quota sint a decantatissimis illis Aristotelis μετα τα φυσικα non magis novi, quam quotus ipse mortalium sim ab orbe condito. TUIS praecipue, TUIS unice commodis data, dicata, dedicata quae sint, prima se dicere satagant. TE cum appello, coronam excitatissimorum ad ardua
 
[IX]
 
quaevis ingeniorum nomino, commilitones per humaniorum litterarum propylaeum, et accuratioris logices atrium in interiora primorum sciendi principiorum penetralia mecum amicissimis aemulationibus enitentes. Quae consideranti facile patebit, quare primo, quicquid in acroasibus rationalis scientiae curate tractare soleo, hic scribendo repetere supersederim; deinde, quamobrem non potuerim a me impetrare, quae postulat liber sermo viva voce proponentium, ut exempla, dubia, historias, illustrationes alias subiicerem etiam prelo tradendis ipsis ratiociniorum nexibus. At sine his quid habes, inquiat non nemo, nisi satis siccum metaphysices sceletum? Modo sint ossa satis firma, modo satis apte concatenata, mihi, crede, gratulabor egregie. Quam primum TU veneris, et non videris solum, sed etiam audieris, ecce, nervi succrescunt, adiicitur caro, cute vestitur, nec reor colorem omnino deesse bonae feminae, nec vitam, nisi TIBI forte visum fuerit aliter. Porro talem TE mihi ponens ob oculos, qualem supra breviter pinxi, negligo, nec difficulter, AUDITOR BENEVOLE, malevolas eorum voculas, qui favorem in me TUUM, de quo sollemniter TIBI gratias ago, labefactaturi causam interserunt, nescio
 
[X]
 
cuius obscuritatis. Non defuerunt huc usque, quibus me potissimum in philosophicis audire placuit, eruditis per experientiam declarantes, et olim declaraturi, satis a se perspecta, satis distincte cognita, quae vel cum iis coram egeram, vel in chartam conieceram. Quamdiu vivos eiusmodi testes citare licuit et licebit, non habeo, cur paeniteat istius regulae, quam mihi sequendam constitui, ex quo non discere solum, sed et discentes iuvare iussus sum: Ita moderare, quicquid expones, ut ingenium mediocriter felix, doctrinis illi, quam profers, iure praemittendis mediocriter imbutum, in eadem, quam tractas, haurienda mediocriter diligens, mentem tuam clare possit et perspicue cognoscere. Ad hanc legem exigens, quicquid TIBI sum expositurus, nec nova capto, quia sunt recentia, nec antiqua sperno, quia videntur obsoleta. Quicquid in rem meam audivi, vel legi, meditatus sum et meum feci, sed ita tamen, uti inter bonos bene agi convenit. Suum cuique nunc publice sine vindicatione restituo, TIBI solum et mihi ius usuum cum iure fructuum legitime translatum servans. Inprimis plurimum promotam cognitionem meam earum veritatum, quas hoc qualicumque libello TECUM communico, cogitationibus, quas illustribus celeberrimisque metaphysices
 
[XI]
 
inter nos reformatoribus, Leibnitiis, Wolfiis, Bülfingeris, Reuschiis, fert acceptas non ingrata Germania, nullus umquam diffitebor. Quae scaturigo tam limpida, quae non aliquos volvat in fundo scrupulos? Quantum absum a caecis assentationibus in philosophando, tantum, immo magis, alienum me laetus experior a ferrea fronte hominum, qui non dissimulant solum et claudunt aliis, quantum eius ab ipsis fieri potest, fontes, ex quibus suos maxime rivulos irrigarunt, sed etiam turbant eosdem et venenatos, aut nescio quo pestilenti sidere afflatos praedicant, quo facilius et ex se prompsisse, quae proferunt ipsi, et alii, quae communi de fonte hauserunt, a se tamen mutuo accepisse rerum ignaris videantur. Habes, AUDITOR BENEVOLE, quos consulas, ubi non satis omnino TIBI fecerim, et ex quibus, si quid inscius erroris commiserim, mea corrigas.

    Ad scribendi rationem quod attinet, quo magis a purioris in dicendo copiae deliciis per praesentes studiorum meorum rationes, et rigida stili philosophici praecepta, tum alias, tum bis ipsis in chartulis divulsus videor, hoc eas magis in oculis fero, hoc ubique, quantum fas est, sequar, si non consequar, ardentius. Veneres tamen orationis sectari, varios ornatus aucupari,
 
[XII]
 
circumlocutionibus uti pro receptis et civitate saltim metaphysica donatis vocabulis, rerum explicationibus abstinere, quas casta satis voce Cicero non expresserat, in bis potissimum, meum non duxi, neque meum iudicabunt, qui nec in notionum, nec in syllabarum regno soli triumphant. Si quid autem brevitate eadem et convenientia cum usu loquendi scribi potuisset minus grave latinis auribus, eius veniam peto, quam utinam implorare non opus haberem typographorum etiam erroribus. Cum alia in urbe, quam in qua vivimus, imprimerentur hae schedae, nec otium, quantum voluissem, fere umquam mihi fecit emendaturo festinans redire nuntius, nec ultimas plagulas omnino mihi corrigere concessum fuit. Quicquid inde mali me perinvito provenit, cavebitur subiungenda mendarum exstantiorum enumeratione, VESTRAque, qui haec legetis, benevolentia. In quibus si qui forte sint, quos non solum in auditoribus habere non licet, sed quorum etiam ex doctrina plurimum ipse possum utilitatis exspectare, horum aequa iudicia venerabor, horura admonitionibus morem geram, horum refutationibus ipsis nihil erit mihi iucundius. Qui dissentiant, in iis etiam, quae
 
[XIII]
 
graviora censebunt, hos unum est, quod obtester. Ne putent, laedi se, quando loquor, quando scribo, quae minus ipsis probantur, veritatis et officii, quantum ego quidem nunc iudico, compulsus viribus. Ubi ferre non possunt, quae profero, tollant, quibus armis permittit religio: ferant hominem, nihil magis fugientem, quam eas, quarum reus esset, inimicitias, nihil magis dolentem, quam si quibus sine dolo suo simultatibus irretitur. Vos autem, o socii comitesque philosophicorum meorum conatuum, AUDITORES HONORATISSIMI, utimini his meis feliciter, tenuitatem virium aequi bonique consulite, meque, si mereor, amare pergite. Halae, mense Aprili A. MDCCXXXVIIII.