Kant: AA I, PRINCIPIORUM PRIMORUM COGNITIONIS ... , Seite 408 |
|||||||
Zeile:
|
Text (Kant):
|
|
|
||||
| 01 | vel materiä igneä, ut in combustibili quovis corpore, manifestatur | ||||||
| 02 | verius minuta sollicitatione, quam producitur. Elastra compressa intus conduntur, | ||||||
| 03 | et tantillum sollicitata vires exserunt reciproco attractionis et repercussionis | ||||||
| 04 | nisui proportionalis. | ||||||
| 05 | Vires certe spirituum et earum ad ulteriores perfectiones perennatura | ||||||
| 06 | progressio hac lege exemptä esse videntur. Sed, quod mihi quidem persuasum | ||||||
| 07 | est, eidem adstrictä sunt. Procul dubio infinita, quä semper animä interne | ||||||
| 08 | prästo est, quanquam obscura admodum totius universi perceptio, quicquid | ||||||
| 09 | cogitationibus postmodum maiore luce perfundendis inesse debet realitatis, iam | ||||||
| 10 | in se continet, et mens attentionem tantummodo postmodum quibusdam advertendo, | ||||||
| 11 | dum aliquibus parem detrahit gradum, illas intensiori lumine collustrans, | ||||||
| 12 | maiori in dies potitur cognitione, non ambitum quidem realitatis absolutä extendens | ||||||
| 13 | (quippe materiale idearum omnium e nexu cum universo profectum | ||||||
| 14 | manet idem), sed formale, quod consistit in notionum combinatione et earum | ||||||
| 15 | vel diversitati vel convenientiä applicata attentione, varie certe permutatur. | ||||||
| 16 | Qümadmodum paria in corporum vi insita animadvertimus. Motus enim, si | ||||||
| 17 | recte excutiantur, cum sint non realitates, sed phänomena, vis autem insita, | ||||||
| 18 | corporis externi impactu modificata, cum tantundem ex interno efficaciä principio | ||||||
| 19 | resistat incursui, quantum acquirit in directione impellentis virium, omne | ||||||
| 20 | in phänomeno motus virium reale äquipollet illi, quod corpori quiescenti iam | ||||||
| 21 | insitum erat, quanquam, quä in quiete respectu directionis indeterminata erat | ||||||
| 22 | interna potestas, impulsu externo tantum dirigatur. | ||||||
| 23 | Quä hactenus de impermutabili realitatis absolutä in universo quantitate | ||||||
| 24 | allegata sunt, ita intelligi debent, quatenus secundum naturä ordinem omnia | ||||||
| 25 | accidunt. Per Dei enim operam et mundi materialis perfectionem fatiscentem | ||||||
| 26 | instaurari, intelligentiis cälitus purius, quam per naturam licet, lumen affundi, | ||||||
| 27 | omniaqü in altius perfectionis fastigium evehi posse, quis est, qui ambigere | ||||||
| 28 | ausit? | ||||||
| 29 | PROP. XI Corollaria quädem adulterina, e principio rationis | ||||||
| 30 | determinantis parum legitime deducta, allegare ac refellere. | ||||||
| 31 | 1. Nihil esse sine rationato, s. quodcunqü est, sui habere conseqüntiam. | ||||||
| 32 | vocatur principium conseqüntiä. Quod, quantum ego quidem scio, Baumgartenium | ||||||
| 33 | metaphysicorum coryphäum auctorem agnoscit. A quo quia eadem | ||||||
| 34 | ratione, qua principium rationis demonstratum est, pari etiam cum illo ruina | ||||||
| 35 | concidit. Huius principii, si de rationibus cognoscendi sermo tantum est, veritas | ||||||
| 36 | est salva. Etenim entis cuiuslibet notio vel est generalis, vel individualis. Si | ||||||
| 37 | prius, quä de generica notione statuuntur omnibus inferioribus sub eadem | ||||||
| 38 | complexis competere, hinc illam harum rationem continere, concedendum est. | ||||||
| [ Seite 407 ] [ Seite 409 ] [ Inhaltsverzeichnis ] |
|||||||