Kant: AA XI, Briefwechsel 1790 , Seite 190

      
           
 

Zeile:

 

Text (Kant):

 

 

 

  
  01 dit helpt byzonderlyk om niet te missen in het relatum en correlatum .      
  02 Ik zoek dit te volgen in 't neerduits. In de Zeno, zyn de      
  03 opene distantien na een Punctum verschillend. En, in de perioden,      
  04 na comma of(;) zyn (-) waarschuwende aanwyzingen van mora in      
  05 pronuntiando . Nog moet voor de Critik eene tabula analytica , om      
  06 het Geheel in Verband over te zien, en te doen opmerken het      
  07 rationale der Partitiën en Subdivisien, welke, zonder behulp van die      
  08 aanwyzing, willekeurig kunnen schynen. Voorts een Index van      
  09 konstwoorden met definitien, en een breedvoerige Index rerum, aanwyzende      
  10 ook de min of meer episodische kleine aanmerkingen.      
           
         
  11 De Leere der Categorien scheen my te verrassen, inkoomende als      
  12 niet genoeg gepraepareerd en uit de lugt gevallen.      
         
           
  13 Voornaamlyk is my gebrekkig voorgekoomen de Wederlegging      
  14 van 't Idealismus, zo in de Voorrede p. 39 van den tweeden druk,      
  15 als op de daar aangehaalde plaats. Het Bewys voor de Mundus      
  16 intelligibilis , als waarlyk buiten de Geesten bestaande, overtuigt      
  17 my niet. Elk heeft zyn eigen Standpunt. Ik ben een Verwonderaar      
  18 van Berkeley. Niet voor 1775 heb ik zyne Schriften      
  19 gelezen. Dit maakte Epoque in myne meditatien over het metaphysique.      
  20 Die scherpzinnige en diepdenkende Wysgeer schreef tegen      
  21 de Sceptici, en meende de Anomalien der Atomisten te ontwyken.      
  22 Zyne voornaame werken zyn de Principles of human knowledge      
  23 en de Hylas and Philonous; ook verdient gelezen te worden - on      
  24 Vision, zelfs de Siris: of over Teerwater, en de Diatriba de motu .      
  25 Mogelyk heeft niemand de Parmen[ides] van Plato zo goed verstaan als      
  26 hy. Zie de Siris. Het bevallige der Platonische gesprache is nagevolgd      
  27 in den Hylas. Dikwils, meende ik, hem te zullen ontmoeten in de      
  28 Critik d. r. V., en, ni fallor, hy wordt slegts eenmaal angehaald,      
  29 met het Epithet der gute. dit doet my twyfelen, os het engelsch,      
  30 of eene getrouwe Vertaling (waartoe een kenner nodig is) door U      
  31 gelezen zy. De groote Berkeley verdient een breder Examen. Hy      
  32 stelt 1) Geesten, en 2) Naturwetten van Gewaarwording, of passive      
  33 Ideen. Deeze Natuurwetten vormen eene Mundus sensitivus voor      
  34 elk individuelen Geest, en doen die mundi, in differente individu's,      
  35 harmoniëren; alles naar schynbare regelen van causalitas; so dat wy      
  36 kunnen werken en samenleeven. Natuurwetten zyn eigenlyk niets      
  37 anders dan de Regelen der bestendige Energie van den Wil des      
           
     

[ Seite 189 ] [ Seite 191 ] [ Inhaltsverzeichnis ]