Kant: AA XI, Briefwechsel 1790 , Seite 188

      
           
 

Zeile:

 

Text (Kant):

 

 

 

  
  01 Licht te verkrygen, en het dan te genieten met Dankzegging. Behoeften      
  02 te kennen te geeven; om gelukkige Ophelderingen uittelokken,      
  03 oordeelde ik geoorloofd, te meer dewyl het onderstelt, dat anderen meer      
  04 doorzigt bezitten. Dit zy genoeg, om myne openhartige, vrymoedige      
  05 en waarheidzoekende critiques te bevryden van alle Verdenking      
  06 wegens gemelyke Partyzugt. Toen ik, Ao. 1757, de Beschouwing      
  07 der beste Waereld schreef, was ik een hoogagter der Wolfiaansche      
  08 Philos., en wenschte niets hartelyker, dan ( quam quod velut comparativus ,      
  09 germanice als) dat de zwarigheden, door een meer geoefend      
  10 Denker, werden weggeruimd. De nevensgaande Vertaaling heb ik niet      
  11 nagezien; maar zend dezelve, om te doen zien, dat ik my vroegtydig      
  12 bemoeid heb met metaphysische Themata . Een Duitsch geleerde,      
  13 in't Stigtsche (Utrechtsche) woonende, en nog in leven, de Hr. I.      
  14 Petsch, schreef 'ez tegen. Doch, dewyl Hy niets inbragt, dan (auszer)      
  15 't geen my van overlang bekend was, heb ik niet geantwoord; te      
  16 meer dewyl ik toen Predikant ben geworden, en nu 30 jaaren een      
  17 ampt heb waargenomen, 't welk, gevoegd by huislyke Bezigheden      
  18 en Bekommeringen, my van het schryven heeft te rug gehouden; zo      
  19 dat ik slegts (nur) kleine en weinige werkjes heb uitgegeeven.      
  20 Aangaande sommigen deezer zal ik kortelyk iets berigten. De      
  21 Evidentia etc. is opgesteld en verzonden Ao. 1762. Hierin zyn algemeene      
  22 bedenkingen over de metaphysica; byzonderlyk wordt daarin      
  23 aangeroerd en Sensus probab. of communis , als onderscheiden      
  24 van de Reden ( Ratio , speculat. Vernunft), dus een Vorm      
  25 van ons Verstand. dit is niet genoeg in 't licht gesteld. Het      
  26 laatste gedeelte deeser Dissertatie moest ik te rug gehouden hebben,      
  27 zynde Overzetting eener predigt over het motto. Toelner heeft die      
  28 Stoffe sedert breeder verbandeld. Te Leiden, Ao. 1766., is gedrukt      
  29 eene prysverhandeling, waarin ik de Leere aangaande de Sensus      
  30 moralis nader zoek te introduceren tot de kennis en beoordeeling      
  31 myner Landgenooten. daarin onderzoek ik de redeneringen over de      
  32 Indoles Dei , of de Moralitas in Deo , beschryvende de Sanctitas of      
  33 Justitia als Sensus moralis in Deo eminenter analogum . Van deese      
  34 Dissertatie heb ik geen Exemplaar over. Daarop volgde het argum.      
  35 a priori . In 1755 schreef ik eene dissert. inauguralis over dat onderwerp.      
  36 In 1756 zag ik myne dwaling, zynde misleid door het bekend      
  37 Sophisma van Cartesius, terwyl my subobscure iets anders voor den      
           
     

[ Seite 187 ] [ Seite 189 ] [ Inhaltsverzeichnis ]